ΟΜΠΙΝΤΑ
Ομπίντα στο θέατρο της Εταιρείας
Μακεδονικών Σπουδών
Μακεδονικών Σπουδών
Την παράσταση «Ομπίντα» παρακολουθήσαμε στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών.
Το κείμενο αναφέρεται στις τέσσερις τελευταίες μέρες της ζωής του, εξόριστου
στη Σιβηρία, Νίκου Ζαχαριάδη.
Το κείμενο αναφέρεται στις τέσσερις τελευταίες μέρες της ζωής του, εξόριστου
στη Σιβηρία, Νίκου Ζαχαριάδη.
Σε εσωτερικό, διάτρητο χώρο, στην σκηνογραφική υπονόηση
θέασης- παρακολούθησης- περιορισμού, οριοθετημένο στη διαχωριστική γραμμή ενός κόκκινου
ημικύκλιου, από το άνοιγμα του οποίου μπαινόβγαιναν κάποια από τα εμπλεκόμενα στην ιστορία πρόσωπα και ακούγονταν φωνές διαμαρτυρίας, κατηγορίας, απαξίωσης,
συμπάθειας, υποστήριξης και θαυμασμού,
αναπτύχθηκε η εικονοποιΐα της παράστασης. Τα δύο βοηθητικά πρόσωπα – ηθοποιοί, έξω κυρίως από το ημικύκλιο, υποδύθηκαν αντηχητικά
διάφορες φωνές, συνδέοντας πολιτικά πρόσωπα και καταστάσεις από το παρελθόν στο
παρόν, προσθέτοντας ψηφίδες υλικού στην τεκμηρίωση
– μαρτυρία. Στην εικόνα του
εγκλωβισμένου προσώπου σε ένα δωμάτιο ανοιχτό στην παρακολούθηση και με τα απολύτως
στοιχειώδη, σε ρήγματα τοίχων όπου
προβάλλονταν εικόνες ντοκουμέντων και αδημοσίευτο αρχειακό υλικό (πρόσωπα,
γράμματα, ειδήσεις από εφημερίδες), στήθηκε απέριττα το θραυσματικό, χρονικό
πλαίσιο της εξιστόρησης, της καταγραφής των
στιγμών λίγο πριν την προαναγγελθείσα απόφαση-επιλογή της αυτοχειρίας.
θέασης- παρακολούθησης- περιορισμού, οριοθετημένο στη διαχωριστική γραμμή ενός κόκκινου
ημικύκλιου, από το άνοιγμα του οποίου μπαινόβγαιναν κάποια από τα εμπλεκόμενα στην ιστορία πρόσωπα και ακούγονταν φωνές διαμαρτυρίας, κατηγορίας, απαξίωσης,
συμπάθειας, υποστήριξης και θαυμασμού,
αναπτύχθηκε η εικονοποιΐα της παράστασης. Τα δύο βοηθητικά πρόσωπα – ηθοποιοί, έξω κυρίως από το ημικύκλιο, υποδύθηκαν αντηχητικά
διάφορες φωνές, συνδέοντας πολιτικά πρόσωπα και καταστάσεις από το παρελθόν στο
παρόν, προσθέτοντας ψηφίδες υλικού στην τεκμηρίωση
– μαρτυρία. Στην εικόνα του
εγκλωβισμένου προσώπου σε ένα δωμάτιο ανοιχτό στην παρακολούθηση και με τα απολύτως
στοιχειώδη, σε ρήγματα τοίχων όπου
προβάλλονταν εικόνες ντοκουμέντων και αδημοσίευτο αρχειακό υλικό (πρόσωπα,
γράμματα, ειδήσεις από εφημερίδες), στήθηκε απέριττα το θραυσματικό, χρονικό
πλαίσιο της εξιστόρησης, της καταγραφής των
στιγμών λίγο πριν την προαναγγελθείσα απόφαση-επιλογή της αυτοχειρίας.
Σκηνοθετικά, συστήθηκε ως μονόλογος αναδιήγησης και
απολογισμού και ως συνομιλία με πρόσωπα στην αμεσότητα κάποιων συναντήσεων και
στην έμμεση, δι’ αλληλογραφίας, εκδοχή. Η σκηνοθετική άποψη, εκφρασμένη με
λιτότητα, έδωσε κάποια αίσθηση κίνησης στην ακαμψία και στατικότητα του
μονολόγου, στο τέχνασμα της παραστατικότητας (επιστολές, συναντήσεις, αναφορές,
καθημερινότητα, μουσική, εσωτερικές σκέψεις, μοναχικός χορός), στην
πρόθεση ανάδειξης της τραγικότητας του
προσώπου στην πολιτική, υπαρξιακή και ανθρώπινη διάσταση, στη σύνδεση με
ρίζες συγγένειας όπως η πολιτική
ποιητική των αρχαίων τραγωδιών.
απολογισμού και ως συνομιλία με πρόσωπα στην αμεσότητα κάποιων συναντήσεων και
στην έμμεση, δι’ αλληλογραφίας, εκδοχή. Η σκηνοθετική άποψη, εκφρασμένη με
λιτότητα, έδωσε κάποια αίσθηση κίνησης στην ακαμψία και στατικότητα του
μονολόγου, στο τέχνασμα της παραστατικότητας (επιστολές, συναντήσεις, αναφορές,
καθημερινότητα, μουσική, εσωτερικές σκέψεις, μοναχικός χορός), στην
πρόθεση ανάδειξης της τραγικότητας του
προσώπου στην πολιτική, υπαρξιακή και ανθρώπινη διάσταση, στη σύνδεση με
ρίζες συγγένειας όπως η πολιτική
ποιητική των αρχαίων τραγωδιών.
Υποκριτικά το θέμα της παράστασης υπερέβη την πρόθεση του
δημιουργού στην απόδοση της συνθήκης
αναπαράστασης. Βεβαίως σχηματοποιήθηκε ως μαρτυρία απολογισμού με αποφυγή
συναισθηματικών ευκολιών, αλλά απουσίαζε εκείνη η ιδιαίτερη ένταση κορυφώσεων. Ακόμη δεν δόθηκε ικανός
χρόνος στην αιώρηση φράσεων και λέξεων στην επιτονιστική επανάληψή τους και έχουμε την εντύπωση ότι οι λέξεις κύλησαν κάπως βιαστικά
στη ροή της εξέλιξης της παράστασης και αφέθηκαν χωρίς πλαστική υπογράμμιση. Η
μουσική της παράστασης ακούστηκε ως συμπληρωματικός πολυδιάστατος σχολιασμός
της αντι-ηρωϊκής ανθρώπινης περιπέτειας
και ως προοιωνισμός του τέλους, προσθέτοντας τόνους δραματικότητας στην λεκτική αφήγηση. Εκφραστική, στη
μεγαλοπρέπεια της σιωπής που υπαινίχθηκε καλλιτεχνικά, η σκηνή του μοναχικού
χορού του τραγικού ήρωα, άφησε έντονη αίσθηση πικρής επίγευσης.
δημιουργού στην απόδοση της συνθήκης
αναπαράστασης. Βεβαίως σχηματοποιήθηκε ως μαρτυρία απολογισμού με αποφυγή
συναισθηματικών ευκολιών, αλλά απουσίαζε εκείνη η ιδιαίτερη ένταση κορυφώσεων. Ακόμη δεν δόθηκε ικανός
χρόνος στην αιώρηση φράσεων και λέξεων στην επιτονιστική επανάληψή τους και έχουμε την εντύπωση ότι οι λέξεις κύλησαν κάπως βιαστικά
στη ροή της εξέλιξης της παράστασης και αφέθηκαν χωρίς πλαστική υπογράμμιση. Η
μουσική της παράστασης ακούστηκε ως συμπληρωματικός πολυδιάστατος σχολιασμός
της αντι-ηρωϊκής ανθρώπινης περιπέτειας
και ως προοιωνισμός του τέλους, προσθέτοντας τόνους δραματικότητας στην λεκτική αφήγηση. Εκφραστική, στη
μεγαλοπρέπεια της σιωπής που υπαινίχθηκε καλλιτεχνικά, η σκηνή του μοναχικού
χορού του τραγικού ήρωα, άφησε έντονη αίσθηση πικρής επίγευσης.
Συνοψίζοντας θα προσθέταμε ότι η παράσταση αυτή θέτει
ερωτήματα ενθαρρύνοντας τον προβληματισμό της προσωπικής διερεύνησης- έρευνας και
μελέτης του παρελθόντος. Ανοίγοντας το μέτωπο του αναστοχασμού γεγονότων καθώς και
της αναψηλάφησης της δράσης προσώπων,
όπως αυτά εμπλέκονται στην πρόσφατη ιστορική πραγματικότητα, ταυτοποιεί το σύγχρονο πολιτικό- τραυματικό και ηρωϊκό- στίγμα.
ερωτήματα ενθαρρύνοντας τον προβληματισμό της προσωπικής διερεύνησης- έρευνας και
μελέτης του παρελθόντος. Ανοίγοντας το μέτωπο του αναστοχασμού γεγονότων καθώς και
της αναψηλάφησης της δράσης προσώπων,
όπως αυτά εμπλέκονται στην πρόσφατη ιστορική πραγματικότητα, ταυτοποιεί το σύγχρονο πολιτικό- τραυματικό και ηρωϊκό- στίγμα.
Στο έργο «Ομπίντα»
(Ομπίντα στα ρωσικά σημαίνει πίκρα, κακοκάρδισμα), ο Γιώργος Κοτανίδης
αναπλάθει τις τελευταίες ώρες του Νίκου Ζαχαριάδη όταν, από τη Σιβηρία και
μπροστά στην επικείμενη αυτοκτονία του, στέλνει στους συντρόφους του «Μήνυμα
από την άλλη μεριά». Αναπολώντας τις σημαντικές στιγμές της πολυτάραχης ζωής
του, προσπαθεί να εξηγήσει τη δεκαεφτάχρονη εξορία του στη Σιβηρία από τη
σοβιετική ηγεσία αλλά και το ίδιο του το κόμμα, να δει τα λάθη του και τα
αδιέξοδα που τον οδηγούν στην αυτοκτονία.
(Ομπίντα στα ρωσικά σημαίνει πίκρα, κακοκάρδισμα), ο Γιώργος Κοτανίδης
αναπλάθει τις τελευταίες ώρες του Νίκου Ζαχαριάδη όταν, από τη Σιβηρία και
μπροστά στην επικείμενη αυτοκτονία του, στέλνει στους συντρόφους του «Μήνυμα
από την άλλη μεριά». Αναπολώντας τις σημαντικές στιγμές της πολυτάραχης ζωής
του, προσπαθεί να εξηγήσει τη δεκαεφτάχρονη εξορία του στη Σιβηρία από τη
σοβιετική ηγεσία αλλά και το ίδιο του το κόμμα, να δει τα λάθη του και τα
αδιέξοδα που τον οδηγούν στην αυτοκτονία.
Στιγμές της σύγχρονης
Ελληνικής ιστορίας «περνούν» στο έργο μέσα από τις αφηγήσεις του Νίκου
Ζαχαριάδη, που υποδύεται ο ίδιος ο Γιώργος Κοτανίδης. Από την απομόνωση του
Μεταξά, το περίφημο γράμμα του 1940 με το οποίο καλεί το λαό να πολεμήσει
ενωμένος τους Ιταλούς φασίστες, τον πόλεμο, την κράτησή του στο Νταχάου ως τον εμφύλιο, την ήττα και την υποχώρηση. Αλλά
και ανθρώπινες στιγμές του, όταν αναπολεί τη μάνα και τα παιδιά του, την είδηση
της αποκήρυξής του από την ίδια του τη γυναίκα, τις ατέλειωτες ημέρες στο
Σουργκούτ της Σιβηρίας.
Ελληνικής ιστορίας «περνούν» στο έργο μέσα από τις αφηγήσεις του Νίκου
Ζαχαριάδη, που υποδύεται ο ίδιος ο Γιώργος Κοτανίδης. Από την απομόνωση του
Μεταξά, το περίφημο γράμμα του 1940 με το οποίο καλεί το λαό να πολεμήσει
ενωμένος τους Ιταλούς φασίστες, τον πόλεμο, την κράτησή του στο Νταχάου ως τον εμφύλιο, την ήττα και την υποχώρηση. Αλλά
και ανθρώπινες στιγμές του, όταν αναπολεί τη μάνα και τα παιδιά του, την είδηση
της αποκήρυξής του από την ίδια του τη γυναίκα, τις ατέλειωτες ημέρες στο
Σουργκούτ της Σιβηρίας.
Για τη συγγραφή του
έργου ο Γ. Κοτανίδης έκανε μεγάλη έρευνα και ταξίδεψε μέχρι το Σουργκούτ της
Σιβηρίας, τόπο εξορίας του ήρωα. Στηρίχθηκε στο «Μήνυμα από την άλλη μεριά» και
σε δεκάδες άλλα κείμενα του Νίκου Ζαχαριάδη, σε ιστορικά ντοκουμέντα και σε
αφηγήσεις του γιου του Ζαχαριάδη, Σήφη. (Δελτίο τύπου).
έργου ο Γ. Κοτανίδης έκανε μεγάλη έρευνα και ταξίδεψε μέχρι το Σουργκούτ της
Σιβηρίας, τόπο εξορίας του ήρωα. Στηρίχθηκε στο «Μήνυμα από την άλλη μεριά» και
σε δεκάδες άλλα κείμενα του Νίκου Ζαχαριάδη, σε ιστορικά ντοκουμέντα και σε
αφηγήσεις του γιου του Ζαχαριάδη, Σήφη. (Δελτίο τύπου).
Ταυτότητα παράστασης
Κείμενο – Σκηνοθεσία: Γιώργος Κοτανίδης
Συνεργαζόμενος σκηνοθέτης: Ιωσήφ Βαρδάκης
Σκηνικά: Πουλχερία Τζόβα
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Video art: Κλεοπάτρα Κοραή
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Επιμέλεια ήχων: Νίκος Γιατράκος
Παίζουν οι ηθοποιοί:
Γιώργος Κοτανίδης
Δώρα Χρυσικού
Σπύρος Περδίου
Παραγωγή: Ομάδα
Σαλτιμπάγκοι
Σαλτιμπάγκοι
ΆΓΓΕΛΑ ΜΑΝΤΖΙΟΥ
