ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ – ΚΘΒΕ
ΜΟΝΗ ΛΑΖΑΡΙΣΤΩΝ – σκηνή «Σωκράτης Καραντινός»
Την παράσταση «Προστάτες», παραγωγή του ΚθβΕ, παρακολουθήσαμε στην κεντρική σκηνή του θεάτρου της Μονής Λαζαριστών. «Σωκράτης Καραντινός» .
Το θέατρο δεν είχε πολύ κόσμο. Ευχάριστη έκπληξη ήταν η ομάδα των μαθητών με τους συνοδούς καθηγητές τους, στην είσοδο του θεάτρου. Διακριτικά και χωρίς φωνές οδηγήθηκαν στην αίθουσα, σε ένα διαφορετικό «μάθημα διδασκαλίας» – στο πρώτο τους ίσως – ταξίδι στην μυσταγωγία του θεάτρου.
Η παράσταση που παρακολουθήσαμε ήταν καλοδουλεμένη και εύρυθμη. Οι ηθοποιοί, με τα εντυπωσιακά κοστούμια τους, εισήλθαν θεαματικά από όλες τις εισόδους του θεάτρου τραγουδώντας και προϊδεάζοντας τους θεατές για το είδος της παράστασης που θα ακολουθήσει. [Μία σάτιρα των παρασκηνίων των γεγονότων που οδήγησαν στην επανάσταση του 1821 και της περιπέτειας του αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία και εθνική-κρατική υπόσταση].
Οι ηθοποιοί ανέβηκαν στην σκηνή του θεάτρου και, εκεί, έστησαν μια παραθεατρική σκηνή έναρξης, αφού ενεδύθησαν και με κάποια άλλα διακριτά σχήματα των ρόλων τους, αποκαλύπτοντας στους θεατές κάτι από το τελετουργικό της όψης και της σκευής που φέρει το προσωπείο του -θεατρικού- ρόλου, δίνοντας παραστατικά το αποτέλεσμα της διαδικασίας μεταμόρφωσης (πρόσωπο-ηθοποιός-ρόλος).
Ο πολυπληθής θίασος κινήθηκε σε ένα ελεύθερο, χωρίς πολλά αντικείμενα, σκηνικό πεδίο σχηματοποιημένο σε κλίμακες γραμμικές ή –επικλινών- επιπέδων και μικρών εξεδρών, τοποθετημένων στα άκρα της σκηνής, για να εξυπηρετηθεί πρακτικά η σκηνοποιΐα του έργου, τα περάσματα και οι αλλαγές ύφους των δρώμενων. Η παρασκηνιακή δράση -στην κυριολεξία και μεταφορά της- αποδόθηκε αδρά και με σαφείς προθέσεις.
Η σκηνοθεσία ανέδειξε τα -επίκαιρα και διαχρονικά- νοήματα του κειμένου, ενός έργου αριστερού προθεματικού πυρήνα. Το παιχνίδι των προσχημάτων εξουσίας και λαού, δόθηκε με ζωηρότητα και μετρικό ρυθμό, σε μικρές σκηνές πολυπληθούς δράσης που αποτύπωσαν τα γεγονότα της Ιστορίας, όχι όπως τα διδάσκουν τα σχολικά βιβλία αλλά ιδωμένα σε άλλη βάση μηχανισμών – κινήτρων: της εξουσίας, της εξάρτησης, των συμφερόντων, των ατομικών φιλοδοξιών, των συμμαχιών, της υποδούλωσης, της προδοσίας, του χρήματος, των παθών και της εμφύλιας διαμάχης.
Η μουσική της παράστασης, βασίστηκε στους ρυθμούς των χορών της τοπικής και ευρωπαϊκής παράδοσης, σε ένα λόγιο ηχητικό αποτέλεσμα. Αυτή η ρυθμική ακολουθία των βημάτων, ενσωματώθηκε στην ενδιαφέρουσα -οπτικά- κίνηση των ηθοποιών όπως αποκρυσταλλώθηκε στους σχηματισμούς των ομαδικών σκηνών και στους εμβόλιμους χορούς, δίνοντας τον αέρα του ομόψυχου σθένους των δημοτικών χορών, του ήθους της λαϊκής παράδοσης και της ζωγραφικής απεικόνισης ηρωικών μορφών και κάποιων χαρακτηριστικών σκηνών του αγώνα των Ελλήνων. Κάποιες χειρονομίες εκτέθηκαν κριτικά, στην υπερβολή διακωμώδησης ενός πιθηκο-μιμητισμού της μαζικής κουλτούρας.
Οι ηθοποιοί της παράστασης άλλαξαν πολλούς ρόλους και υποδύθηκαν χαρακτήρες και πρόσωπα, σε ένα δυναμικό αισθητικό παιχνίδι μετατοπισμών και μεταμορφώσεων. Οι φιλότιμες ερμηνείες, ανέδειξαν ατομικά και συλλογικά χαρακτηριστικά, ανέσυραν συμπεριφορές και ρητορείες θεσμικών οργάνων, διαπραγματευτικών δυνάμεων, αρχηγών και εκπροσώπων. Με τα αντιπροσωπευτικά κοστούμια τους, με τις φωνές και με την κίνηση των σωμάτων τους, περιέγραψαν τις φάσεις του αγώνα, ρίχνοντας φως στο υπόβαθρο της εξουσίας, στο όραμα της ελευθερίας, στην προσδοκία μιας νίκης του λαού στο όνομα ιερών και οσίων, στην σκιά εμπαιγμού των μεγάλων δυνάμεων και των συμφερόντων της -τοπικής- ιεραρχίας. Αναδεικνύοντας τις αιχμές για τις προθέσεις και την ιδιοτέλεια των παραγόντων, την περιφρόνηση του λαού και την αγκίστρωση στην εξουσία, οι ηθοποιοί με τις τεχνικές τους, «διάβασαν» στα πρόσημα του έργου τα υπονοούμενα νοήματα και τραγούδησαν καλλίφωνα τα εμβόλιμα άσματα.
Ομαδικές δράσεις, ατομικές φωνές και αντιπαραθέσεις, αποκρυσταλλώθηκαν με σταδιακή κορύφωση σε αποκαλυπτικές σκηνές αγοραίας διαβούλευσης και άλλες πράξεις ανιδιοτελών θυσιών και διακηρύξεων σε μια κατά μέτωπον απεύθυνση προς το κοινό των θεατών, κερδίζοντας το στοίχημα του ομαδικού αγωνίσματος. Ο κύκλος της παράστασης έκλεισε με την κορύφωση του ποιητικού στοχασμού και την έκδηλη -και συγκινητική- συναισθηματική εμπλοκή των ηθοποιών στην εκφορά των αποστηθισμένων λόγων, που υπερέβη και τους ρόλους που έντιμα και σθεναρά υποστήριξαν, αγγίζοντας το ζωτικό πεδίο της ύλης της συλλογικής ταυτότητας και της κοινής μοίρας.
«Προστάτες», έργο πολιτικό. Παράσταση θεατρικής -εικαστικής και μετρικής- ρυθμολογίας, διδακτικής και παιδαγωγικής δράσης, σατιρικής και αυτο-κριτικής διάθεσης, παραδειγματικής μελέτης και κοινωνικοπολιτικού στοχασμού της Ιστορίας μιας εξέγερσης, για το μελλοντικό διακύβευμα και για το «διά ταύτα».
Όσο το σκηνικό μας να στηθεί
και ο θίασος για την παράσταση να ετοιμαστεί
μου δώσαν εντολή να σας γυρίσω
διακόσια χρόνια πίσω.
Δίχως να χάνω το λοιπόν κι εγώ καιρό
αρχίζω να σας ιστορώ,
πως αποτύχαμε, πριν από διακόσια χρόνια
να σπάσουμε τα κεφάλια αυτών,
που μας τυραννάνε ακόμα.
1821- 2021
ΑΓΓΕΛΑ ΜΑΝΤΖΙΟΥ